Nationaliseer huizen in Groningen met aardbevingsschade

16 sep Nationaliseer huizen in Groningen met aardbevingsschade

Publicatie Financieel Dagblad, september 2016, Carel Grol

De Staat moet de huizen in het Groningse aardbevingsgebied nationaliseren. Opkopen, opknappen, en weer terugverkopen, enigszins zoals met de banken is gebeurd. Alleen op die manier kan de regio weer worden vlotgetrokken.

Deze oplossing voor het slepende probleem in Groningen komt uit onverwachte hoek. Alfred Welink is voorzitter van VNO-NCW Noord, een instantie die doorgaans geen voorstander is van veel overheidsbemoeienis. Maar dit keer is het anders, zegt Welink. ‘De problematiek is groot en ingewikkeld. Je hebt een regisseur nodig. De enige die hiervoor voldoende slagkracht heeft, is de Staat.’

Rente
Welink beseft dat dit miljarden euro’s zal kosten. ‘Maar de rente is nu laag. Daarbij wordt een heel gebied herontwikkeld. Huizen krijgen betere isolatie, zonne-energie en andere ‘nul op de meter’-projecten die professioneel worden toegepast. Die kan de overheid verhuren, dus staan er inkomsten tegenover.’ Door de grootschalige renovatie zal de waarde van de huizen, en de regio als geheel, alleen maar toenemen, verwacht de werkgeversdirecteur. ‘Bovendien: zoals het nu gaat kost het ook enorm veel tijd. En heel veel geld.’
Want dat is zijn voornaamste kritiek: de schadeafhandeling gaat veel te traag. Huis voor huis, uiterst omslachtig, met grote onvrede bij de bevolking. ‘Dit is gerommel in de marge. Dit kun je ook niet aan een individuele partij als de NAM overlaten. Daarvoor is het te groot.’ Dus moet de Staat ingrijpen, zegt Welink. ‘Groningen is een nationale aangelegenheid. Toen de Watersnoodramp er was, dachten we ook niet: “dat is pech voor Zeeland”.’ Noblesse oblige, vindt de directeur: de Staat is immers ook de grootste profijttrekker geweest van de gasinkomsten uit Groningen.

Door de aardbevingen beschadigd huis in het Groningse Lageland dat binnenkort wordt gesloopt. (Fotobron FD: HH)

Nationaal Coördinator
Momenteel is Hans Alders de Nationaal Coördinator Groningen. Dat is de instantie die complexe schades aan woningen door aardbevingen moet afhandelen. Eerder lag die taak onder meer bij het Centrum Veilig Wonen en de NAM, de joint venture tussen Shell en Exxon die in de provincie naar gas boort. Er is grote frictie tussen de bewoners in het aardbevingsgebied en de Nationaal Coördinator, die in hun ogen te veel leunt op de NAM. Welink heeft Alders er over gesproken. ‘Alders heeft geen geld en geen macht om door te zetten’, zegt de VNO-NCW-voorman.
Welink heeft ‘maanden nagedacht’ over de aardbeving en de ontwrichting van het Groningse platteland. ‘Onze leden en hun medewerkers kunnen nu niet weg. Ze zitten vast in hun huizen. De woningmarkt is verstoord. Daarom moeten we overgaan tot tijdelijke nationalisatie. De regeling moet er komen voor iedereen, niet alleen voor de schrijnendste gevallen.’ Een Rijksvastgoedbedrijf moet ervoor worden opgezet. ‘De overheid is de enige die de snelheid en de spelregels kan bepalen.’

Blanco cheque
In eerste instantie is dit vooral zijn betoog. VNO-NCW Noord heeft zo’n drieduizend leden. ‘Van hen krijg ik bijval’, zegt Welink, die zelf in Assen woont, dus buiten het aardbevingsgebied. Met zijn idee hoopt Welink de discussie op gang te brengen. ‘Ik verwacht dat de politiek, het bedrijfsleven en de bewoners hier wel over willen praten. Dit is een manier om uit de impasse te geraken.’
Stel dat het opknappen €10 mrd kost, of €20 mrd, moet er dan een blanco cheque worden uitgeschreven? ‘Ik verwacht niet dat het €20 mrd gaat kosten’, zegt Welink. ‘En bovendien is het vastgoed het onderpand.’ Daarbij zijn de alternatieven ook een beetje uitgeput, in de ogen van de VNO-NCW-directeur. ‘Als we op de huidige manier verder gaan, dan zijn we over twintig jaar nog bezig. Zo gaat het dus echt niet.’

Bekijk hier de originele FD publicatie